Aktivnosti - Dan Škole

Kada se piše život Svetog Save, piše se ustvari početak naše prosvjete u Srednjem vijeku.

Njegova ličnost i njegov rad bili su vijekovima izvor srpske kulture.

( Miloš Crnjanski )

     Značaj koji je Sveti Sava ostavio na srpsku umjetnost, književnost, teologiju, medicinu, prosvjetu, jednom riječju sveukupnu kulturu jednog naroda, najbolje ilustruju riječi „na sve strane i svaki njegov korak bio je pouzdan i dobar; dotakao se mnogočega i svaki njegov dodir je bio melem; osvrnuo se na mnogo šta, i svaki njegov pogled pretvorio se u divno djelo“. Svi njegovi biografi, počev od Domentijana i Teodosija, zabilježili su Savinu bliskost sa umjetnošću kad su opisivali njegovu ktitorsku djelatnost u Srbiji, na Svetoj Gori, u Carigradu, Palestini. Gdje god se kretao stupao je u dodir ne samo s graditeljima i slikarima, nego i sa prepisivačima knjiga i njihovim ilustratorima. Njegova najznačajnija književna djela su: Žitije Stefana Nemanje, Hilandarski tipik, Studenički tipik, Karejski tipik, Zakonopravilo ili Krmčija. Zapisana je i njegova Besjeda o pravoj vjeri izrečena u manastiru Žiča 1220. godine. U Hilandarskom i Studeničkom tipiku nalaze se propisi za bolnice u ovim manastirima. Prema tome, Sveti Sava je ne samo osnivač naših bolnica već i prvi medicinski pisac i zdravstveni zakonodavac.

     Državno svetkovanje Savindana uveo je knez Miloš Obrenović 1823. godine, a zakonom od 13. januara 1841. godine počeo se slaviti kao školska slava.

     Međutim, prvi trag o proslavi Svetog Save datira iz 1734. godine u udžbeniku za četvrti razred srpsko-latinske škole u Sremskim Karlovcima .

Tropar glas 3.

Puta koji vodi u život bio si nastavnik, arhipastir i učitelj. Jer najprije došavši, Svetitelju Savo, otadžbinu tvoju si prosvetio i porodivši je Duhom Svetim, kao maslinova drveta u duhovnom raju zasadio si sveosvećena čeda tvoja. Zato te kao saprestolna Apostolima i Svetiteljima poštujući molimo: moli Hrista Boga da nam daruje veliku milost.

…Za život srpske crkvene općine u Zagrebu važna je godina 1869. kada se po prvi put ističe proslava Svetog Save. Mladeži se od strane općine u tu svrhu daje potpora od pet forinti, na čemu se poslije srpska omladina općini zahvalila. Iz crkve je tada išla litija u školu…

     U savremenoj srpskoj Gimnaziji u Zagrebu, Dan Škole obilježavamo danima otvorenih vrata koji prethode samoj svečanoj proslavi. Uz sportske aktivnosti i tradicionalni aeromiting, gimnazijalci sa svojim nastavnicima po hodnicima i holovima Škole izlažu svoje radove i demonstriraju vještine kojima su ovladali. Učenici i nastavnici zagrebačkih srednjih škola i učeničkih domova su nam tada dragi gosti.

     Na sam dan praznika Svetog Save Prvog, arhiepiskopa i prosvetitelja srpskog Mitropolit Jovan sa zagrebačkim sveštenstvom služi Svetu arhijerejsku liturgiju u gimnazijskoj kapeli. Tada se vrši i obred slavskog kolača, nakon čega u svečanoj dvorani slijedi Svetosavska akademija učenika Gimnazije. To je prilika da se maštovito osmišljavan i dugo uvježbavan program predstavi mnogobrojnim gostima koji ga sa uživanjem i pažnjom prate.